Selecteer een pagina

Tegenover mij zit Mariska, zij interviewde mij een tijdje terug over mijn fotografie en toen ik dit project noemde raakte ze geïnteresseerd om mee te doen. Hoi! Wat leuk dat je er bent! Wil je je eerst even voorstellen?

Hoi! Ik ben Mariska van der Haven, 21 jaar en ik kom uit Hazerswoude-Rijndijk, een dorpje naast Leiden. Daar woon ik nog bij mijn ouders. Afgestudeerd grafisch vormgeefster, en ik zei altijd dat ik zo lang mogelijk ging studeren, maar na een korte periode communicatie studeren ben ik toch gestopt en nu werk ik drie dagen in de week bij een zakelijk magazine, waar ik de social media doe. Daarnaast werk ik zelfstandig als fotograaf!

Leuke combi! Jij hebt mij een tijdje terug gemaild omdat je wilde vertellen over depressie, in mijn ogen een heel belangrijk en interessant onderwerp om te bespreken. Zelf ben ik er ook niet onbekend mee en ik denk dat er best meer over gepraat mag (of moet) worden. Wat is jouw ervaring met depressie? 

Zo’n 3 of 4 jaar geleden is bij de GGZ depressie geconstateerd bij me, inmiddels ben ik de medicatie die ik heb gekregen aan het afbouwen en voel ik me een heel stuk beter, maar het blijft een belangrijk onderwerp om te bespreken. Er is nog zoveel onbegrip, in Nederland maar ook daarbuiten, over depressie en alle andere mentale ziektes die er zijn. Hoe mooi is het om dat samen met iemand fotografisch te kunnen vastleggen en zo dit onderwerp aan de kaak te stellen. Vandaar dat ik je mailde met het idee; ik zie wel wat ervan komt.

Nou, en hier zitten we dan! Leuk hoe dat kan lopen. Ik hou er zo van dat ik op deze manier mensen vanuit allerlei hoeken aan mijn tafel heb en daar zulke mooie dingen mee mag maken. Er is inderdaad veel onbegrip en ook onwetendheid rondom depressie, de opmerkingen die je vaak naar je hoofd krijgt zijn zo frustrerend. Voor iedereen is depressie anders denk ik, maar ik ben wel heel benieuwd naar het verloop bij jou, en wat jij daarover duidelijk zou willen maken.

Het begon met een heel erg somber gevoel, ik was minder enthousiast om dingen te doen en begon mezelf steeds minder te herkennen, was niet meer die vrolijke, spontane meid die ik was. Dit heb ik toen besproken met mijn ouders, waarop zij eerst nog zeiden dat het misschien aan het weer lag, dat het gewoon een tijdelijke dip was. Dat had gekund, hebben we allemaal wel eens last van. Maar het duurde drie, vier maanden lang waarin ik ook veel huilbuien had en toen heb ik de huisarts gebeld dat ik met iemand wilde praten.

Wat goed dat je dat gedaan hebt! Dat je zelf die stap hebt gezet van ‘hee, dit voelt niet goed, hier moet ik iets mee’. Voor veel mensen is dat een hele moeilijke stap!

Ja, dat is best bizar! Toen kreeg ik alle cliché vragen over hoe ik me voelde, mijn gedachtes, mijn slaapgedrag, of ik mijn hobbies nog uitvoerde. Alle antwoorden daarop waren best wel negatief en toen werd ik doorgestuurd naar het GGZ. Waarschijnlijk herkenbaar voor velen: dat duurt even. Pas drie maanden later kon ik daar terecht voor een intake, en dat was allemaal behoorlijk koud, strak en onpersoonlijk. Zij verwezen me weer door naar een psycholoog, waar eerst gesproken werd over een stemmingsstoornis, maar later is wel bevestigd dat ik depressief was.

Vond je het prettig om een duidelijk stempel te hebben voor wat er aan de hand was?

Aan de ene kant was het fijn om te weten waarom ik me voelde zoals ik me voelde, maar ik vond het wel heftig om zo hardop te horen dat ik, de vrolijke 18-jarige meid, depressief was. Wie, ik? Maar ik ben altijd zo vrolijk! We zijn toen aan de slag gegaan met gedachteschema’s, wat voor mij niet zo goed werkte. Je moet dan in bijvoorbeeld panieksituaties gaan analyseren wat er aan de hand is en dat omdraaien naar iets positiefs, maar op zo’n moment dacht ik daar niet aan. Dat lukte op dat moment niet. Verder moest ik dingen opschrijven die goed waren aan de dag, dagen cijfers geven en zo inzien dat er ook wel betere dagen waren.

Had je het idee dat je daar heel open in kon zijn? Of hield je vaak tijdens therapie nog een masker op? Ik weet nog dat ik altijd de kamer van mijn psycholoog inliep en zei dat het goed met me ging. Gelukkig prikte ze daar doorheen, maar zelfs bij haar vond ik het moeilijk om ‘een ander te belasten’ met mezelf.

Bij mijn psycholoog kon ik mezelf wel laten zien, maar wat ik vooral heel lastig vond was mensen tegenkomen die ik al een tijd niet had gezien. Die vragen dan hoe het met je gaat en dan is het antwoord bij bijna alle mensen automatisch: “Ja goed, met jou?” We denken helemaal niet na over hoe het eigenlijk écht gaat. Stond ik daar te liegen.

Vaak heb ik ook het gevoel dat als je zou toegeven dat het slecht gaat, er van die awkward silences vallen en mensen denken: ‘dude, zeg gewoon ‘goed’ en ga door met je leven.’ Zijn mensen nog wel oprecht geïnteresseerd bij het stellen van die vraag?

Ja precies. Wat nou als ik nu mijn hele verhaal zou vertellen over mijn depressie en dat ik bij een psycholoog loop? Toch ben ik dat op een gegeven moment gaan doen. Niet zomaar tegen iedereen, maar bijvoorbeeld een oude vriend die ik op een feestje tegenkwam vertelde ik het wel. Dat ik geen alcohol dronk omdat ik aan de medicatie zat en waarom dan. Dat was ook het moment dat ik besloot me er niet voor te schamen. Dit is gewoon iets waar ik nu doorheen ga en ik wilde dat meer bespreekbaar maken.

Het zou net zo normaal moeten zijn als vertellen dat je grieperig bent, of je been gebroken hebt. 

Ja!

Heb je ook vervelende opmerkingen gehad?

Ja enorm veel. Mensen komen veel te vaak met tips dat je “gewoon” naar buiten moet gaan of “gewoon” moet gaan sporten of dat zij zich ook weleens een dagje rot voelen of moe zijn na een dag werken. Of dat je mensen hoort klagen omdat er een les uitvalt en dat ze dan zeggen: “Daar word ik zó depressief van!” Heel frustrerend, die onwetendheid rondom depressie. Als je zo diep in de put zit met een depressie dan helpt “gewoon naar buiten gaan” niet. Dat wil je dan ook echt niet horen. Ik wist wel dat ze probeerden te helpen, maar dit hielp niet.

Soms wil je gewoon dat iemand er is, zonder iets te zeggen. Een arm om je heen. Niet met oplossingen komen of opmerkingen zoals ‘kop op’. Daar kun je niets mee. Je hebt zwarte watten in je oren en je hoort zoiets niet eens, wil het misschien ook niet horen. Nu je richting herstel gaat en het een stuk beter met je gaat, zou je kunnen aangeven wat wél had geholpen? Wat mensen kunnen doen als ze te maken hebben met een persoon die depressief is in hun omgeving?

Dat vind ik lastig, omdat depressie voor iedereen anders is. Maar ik denk wel dat depressie bekender moet worden, dat men er meer over moet weten, hoe het werkt. Iedereen weet wat een griep is, wat daar de symptomen van zijn en wat je dan nodig hebt, maar van een depressie weten heel veel mensen dat niet.

Veel mensen denken dat het vergelijkbaar is met ‘een slechte dag hebben’ of ‘gewoon een keertje verdrietig zijn’. Het wordt ook vaak losgekoppeld van het lichaam, dat ‘het zit tussen je oren’ idee. En technisch gezien is dat wel zo, maar je hersenen zijn gewoon een orgaan, waar op dat moment iets mis mee is. Iets niet werkt zoals het zou moeten werken. Het is niet alsof je ervoor kiest depressief te zijn. Mensen houden zo makkelijk rekening met zichtbare dingen zoals een gebroken been, maar omdat dit “tussen je oren” zit en onzichtbaar is, is dat ineens veel moeilijker. Dan is het ineens een stuk minder echt.

Ja. Terwijl ik op een gegeven moment medicatie ben gaan slikken, met daarin stofjes die je hersenen tijdens een depressie niet voldoende aanmaken. Daar ben ik nu mee aan het afbouwen maar er is gewoon een kans dat dat niet gaat lukken. Sommige hersenen kunnen gewoon niet zonder. Dat is lichamelijk. Een youtuber die ik volg noemt het haar ‘happy’ pil, maar zo ervaar ik het niet. Uiteindelijk wil ik het zo graag zelf kunnen, zonder medicatie. Het is een noodzakelijk kwaad.

Toch kan ik me wel voorstellen dat sommige mensen het wel zo zien. Omdat ze zonder die pil er niet eens meer zouden zijn, niet kunnen functioneren. Het kan echt levensreddend zijn. Wat is voor jou het belangrijkste om vandaag mee te geven aan de mensen die dit lezen?

Als ik de periode moet omschrijven dat het echt heel slecht met me ging, dan is dat huilen, niet weten hoe verder, het liefst alleen willen zijn, maar toch ook steun om je heen willen hebben. Aan de ene kant beter willen worden, maar je ook vertrouwd voelen in dat zwarte gat. Je probeert omhoog te reiken naar kleur in je leven, maar je weet niet hoe. Meer begrip hiervoor is zo belangrijk. Als je iemand kent die te maken heeft met depressie, probeer je er in te verdiepen. Vraag aan diegene wat je voor diegene kan beteken in plaats van zomaar met allerlei tips te komen over bijvoorbeeld sporten en naar buiten gaan, hoe goedbedoeld ook.

Educate yourself!

Yes!